दान पर संस्कृत श्लोक अर्थ सहित Sanskrit Shlokas With Hindi Meaning

Sanskrit Shlokas With Hindi Meaning दान पर संस्कृत श्लोक

दाता प्रतिगृहीता च शुद्धि र्देयं च धर्मयुक् ।

देशकालौ च दानानाम ङ्गन्येतानि षड् विदुः ॥

दाता, लेनेवाला, पावित्र्य, देय वस्तु, देश, और काल – ये छे दान के अंग हैं ।

दाता प्रतिगृहीता च शुद्धि र्देयं च धर्मयुक् ।

देशकालौ च दानानाम ङ्गन्येतानि षड् विदुः ॥

दाता, लेनेवाला, पावित्र्य, देय वस्तु, देश, और काल – ये छे दान के अंग हैं ।

आनन्दाश्रूणि रोमाञ्चो बहुमानः प्रियं वचः ।

तथानुमोदता पात्रे दानभूषणपञ्चकम् ॥

आनंदाश्रु, रोमांच, लेनेवाले के प्रति अति आदर, प्रिय वचन, सुपात्र को दान देने का अनुमोदन – ये पाँच दान के भूषण हैं ।

अनादरो विलम्बश्च वै मुख्यं निष्ठुरं वचः ।

पश्चात्तापश्च पञ्चापि दानस्य दूषणानि च ॥

तिरष्कार, देने में विलंब, मुँह फेरना, निष्ठुर वचन, और देने के बाद पश्चाताप – ये पाँच दान के दूषण हैं ।

Sanskrit Shlokas With Hindi Meaning

यद् दत्त्वा तप्यते पश्चादपात्रेभ्यस्तथा च यत् ।

अश्रद्धया च यद्दानं दाननाशास्त्रयः स्वमी ॥

देने के बाद पश्चात्ताप होना, अपात्र को देना, और श्रद्धारहित देना – इनसे दान नष्ट हो जाता है ।

लब्धानामपि वित्तानां बोद्धव्यौ द्वावतिक्रमौ ।

अपात्रे प्रतिपत्तिश्च पात्रे चाप्रतिपादनम् ॥

वित्तवानों के हाथ से धन का दो तरीकों से दुरुपयोग होता है; कुपात्र को दान देकर, और सत्पात्र को न देकर ।

द्वाविमौ पुरुषौ लोके न भूतौ न भविष्यतः ।

प्रार्थितं यश्च कुरुते यश्च नार्थयते परम् ॥

दो प्रकार के लोग होना मुश्किल है; जो दूसरों की प्रार्थना पूरी करता है, और जो दूसरे के पास मागता नहि ।

अनुकूले विधौ देयं एतः पूरयिता हरिः ।

प्रतिकूले बिधौ देयं यतः सर्वं हरिष्यति ॥

तकदीर अनुकुल हो तब दान देना चाहिए क्यों कि सब देनेवाला भगवान है । तकदीर प्रतिकुल हो तब भी देना चाहिए क्यों कि सब हरण करनेवाला भी भगवान ही है ।

बोधयन्ति न याचन्ते भिक्षाद्वारा गृहे ।

दीयतां नित्यमदातुः फलमीदृशम् ॥

घर जानेवाले याचक, भिक्षा नहीं मांग रहे बल्कि यह उपदेश दे रहे हैं कि नित्य दान देते रहो, (अन्यथा) अदातृत्व का परिणाम हम को देख लो !

दानेन भूतानि वशी भवन्ति

दानेन वैराण्यपि यान्ति नाशम् ।परोऽपि बन्धुत्वभुपैति दानैर्

दानं हि सर्वेव्यसनानि हन्ति ॥

दान से सभी प्राणी वश होते है; दान से बैर खत्म हो जाता है । दान से शत्रु भी भाई बन जाता है; दान से ही सभी संकट दूर होते हैं ।

देशकालौ च दानानाम ङ्गन्येतानि षड् विदुः ॥

दाता, लेनेवाला, पावित्र्य, देय वस्तु, देश, और काल – ये छे दान के अंग हैं ।

दाता प्रतिगृहीता च शुद्धि र्देयं च धर्मयुक् ।

देशकालौ च दानानाम ङ्गन्येतानि षड् विदुः ॥

दाता, लेनेवाला, पावित्र्य, देय वस्तु, देश, और काल – ये छे दान के अंग हैं ।

आनन्दाश्रूणि रोमाञ्चो बहुमानः प्रियं वचः ।

तथानुमोदता पात्रे दानभूषणपञ्चकम् ॥

Sanskrit Shlokas With Hindi Meaning

आनंदाश्रु, रोमांच, लेनेवाले के प्रति अति आदर, प्रिय वचन, सुपात्र को दान देने का अनुमोदन – ये पाँच दान के भूषण हैं ।

अनादरो विलम्बश्च वै मुख्यं निष्ठुरं वचः ।

पश्चात्तापश्च पञ्चापि दानस्य दूषणानि च ॥

तिरष्कार, देने में विलंब, मुँह फेरना, निष्ठुर वचन, और देने के बाद पश्चाताप – ये पाँच दान के दूषण हैं ।

यद् दत्त्वा तप्यते पश्चादपात्रेभ्यस्तथा च यत् ।

अश्रद्धया च यद्दानं दाननाशास्त्रयः स्वमी ॥

देने के बाद पश्चात्ताप होना, अपात्र को देना, और श्रद्धारहित देना – इनसे दान नष्ट हो जाता है ।

लब्धानामपि वित्तानां बोद्धव्यौ द्वावतिक्रमौ ।

अपात्रे प्रतिपत्तिश्च पात्रे चाप्रतिपादनम् ॥

वित्तवानों के हाथ से धन का दो तरीकों से दुरुपयोग होता है; कुपात्र को दान देकर, और सत्पात्र को न देकर ।

द्वाविमौ पुरुषौ लोके न भूतौ न भविष्यतः ।

प्रार्थितं यश्च कुरुते यश्च नार्थयते परम् ॥

दो प्रकार के लोग होना मुश्किल है; जो दूसरों की प्रार्थना पूरी करता है, और जो दूसरे के पास मागता नहि ।

अनुकूले विधौ देयं एतः पूरयिता हरिः ।

प्रतिकूले बिधौ देयं यतः सर्वं हरिष्यति ॥

तकदीर अनुकुल हो तब दान देना चाहिए क्यों कि सब देनेवाला भगवान है । तकदीर प्रतिकुल हो तब भी देना चाहिए क्यों कि सब हरण करनेवाला भी भगवान ही है ।

बोधयन्ति न याचन्ते भिक्षाद्वारा गृहे ।

दीयतां नित्यमदातुः फलमीदृशम् ॥

घर जानेवाले याचक, भिक्षा नहीं मांग रहे बल्कि यह उपदेश दे रहे हैं कि नित्य दान देते रहो, (अन्यथा) अदातृत्व का परिणाम हम को देख लो !

दानेन भूतानि वशी भवन्ति

दानेन वैराण्यपि यान्ति नाशम् ।परोऽपि बन्धुत्वभुपैति दानैर्

दानं हि सर्वेव्यसनानि हन्ति ॥

दान से सभी प्राणी वश होते है; दान से बैर खत्म हो जाता है । दान से शत्रु भी भाई बन जाता है; दान से ही सभी संकट दूर होते हैं ।

गृहस्थी पर संस्कृत श्लोक हिंदी में 

Gayatri Mantra Supreme mantra of the universe from Vedas

You may also like...

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *